H Νανοτεχνολογία και οι Διατροφικές της Εφαρμογές

Πως θα σας φαινόταν μια κάψουλα βιταμίνης που δρούσε μόνο όταν ανίχνευε έλλειψη του συγκεκριμένου συστατικού στον οργανισμό σας? Επίσης πως ακούτε τη προοπτική το φυτοφάρμακο να αποδεσμεύεται μόνο στο στομάχι του εντόμου και να μην λούζει το προς κατανάλωση τρόφιμο? Αν νομίζεται ότι πρόκειται για κάποιο χολιγουντιανό σενάριο κάνετε λάθος, διότι η επιστήμη των νανοϋλικών προχωρά ταχύτατα και όλα τα παραπάνω είναι project τα οποία μέσα στα επόμενα χρόνια θα είναι στο πιάτο σας.

Ας δώσουμε όμως αρχικά για τους αμύητους έναν ορισμό του τι είναι νανοτεχνολογία :

Η νανοτεχνολογία είναι η επιστήμη  και  τεχνολογία που διεξάγεται σε επίπεδο νανοκλίμακας, η οποία είναι περίπου 1 έως 100 νανόμετρα(nm). H Νανοεπιστήμη και  νανοτεχνολογία είναι επίσης μελέτη και  εφαρμογή της σε εξαιρετικά μικρά πράγματα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε όλους τους άλλους τομείς της επιστήμης, όπως τη χημεία, τη βιολογία, τη φυσική, την επιστήμη των υλικών και της μηχανικής. Όπως μπορεί κάποιος να καταλάβει οι εφαρμογές της νανοτεχνολογίας είναι ατελείωτες και δεν θα μπορούσε να απουσιάζει η χρήση της σε τομείς και πεδία της τεχνολογίας τροφίμων και της διατροφής.

Πώς  η νανοτεχνολογία χρησιμοποιείται στην Επιστήμη Τροφίμων?

Η νανοτεχνολογία επηρρεάζει διάφορες πτυχές της επιστήμης των τροφίμων, από το πώς τα τρόφιμα  καλλιεργούνται  μέχρι  το πώς  συσκευάζονται. Οι εταιρείες που αναπτύσσουν  νανοϋλικά  δραστηριοποιούνται όχι μόνο στην γεύση των τροφίμων, αλλά και στην ασφάλεια των τροφίμων, καθώς και στα οφέλη ως προς την υγεία για τα τρόφιμα που παραδίδουν στον καταναλωτή.

Ποιες είναι οι Τρέχουσες  Εφαρμογές της νανοτεχνολογίας στα τρόφιμα?

Μέχρι στιγμής υπάρχουν  νανουλικά  που χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία ενός αδιαπέραστου εμποδίου για αέρια όπως το οξυγόνο ή το διοξείδιο του άνθρακα σε ελαφρές φιάλες, χαρτοκιβώτια και μεμβρανες συσκευασίας.

Υπάρχουν επίσης δοχεία αποθήκευσης που παράγονται με νανοσωματίδια αργύρου ενσωματωμένα στο πλαστικό. Τα νανοσωματίδια αργύρου σκοτώνουν  βακτήρια από οποιοδήποτε υλικό που είχε προηγουμένως αποθηκευτεί μαζί με τα δοχεία  ελαχιστοποιώντας τους κινδύνους για την υγεία από τα επιβλαβή βακτήρια.

Επιστήμη Τροφίμων και εφαρμογές νανοτεχνολογίας υπό ανάπτυξη

Ερευνητές από το Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Μονάχου έδειξαν μια μέθοδο ψεκασμού νανοσωλήνων άνθρακα πάνω σε εύκαμπτες πλαστικές επιφάνειες για την παραγωγή αισθητήρων. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτή η μέθοδος θα μπορούσε να παράγει αισθητήρες χαμηλού κόστους σε επιφάνειες όπως πλαστικές μεμβράνες περιτυλίγματος  έτσι ώστε ο αισθητήρας θα μπορούσε να ανιχνεύσει χαλασμένα τρόφιμα.

Επίσης  ερευνητές  χρησιμοποιούν πυριτικά νανοσωματίδια ως φράγμα  αερίων (για παράδειγμα οξυγόνο), ή υγρασία σε μία πλαστική μεμβράνη που χρησιμοποιείται για  συσκευασία. Αυτό θα μπορούσε να μειώσει  ενδεχομένως της αλλοίωσης των τροφίμων ή την απώλεια υγρασίας.

Σε μια άλλη εφαρμογή νανοσωματίδια οξειδίου του ψευδαργύρου μπορεί να ενσωματωθουν σε πλαστική συσκευασία ώστε να μπλοκάρουν τις ακτίνες UV και να παρέχουν αντιβακτηριακή προστασία, βελτιώνοντας παράλληλα την αντοχή και τη σταθερότητα της πλαστικής μεμβράνης.

Οι νανοαισθητήρες που αναπτύσσονται  μπορούν να ανιχνεύουν βακτήρια και άλλες μολύνσεις, όπως τη σαλμονέλα, σε ένα εργοστάσιο συσκευασίας. Αυτό θα επιτρέψει στο επίπεδο του ποιοτικού ελέγχου πολύ συχνότερες  δοκιμές σε πολύ χαμηλότερο κόστος από την αποστολή δειγμάτων στο εργαστήριο για ανάλυση. Η δοκιμή σε αυτό το σημείο της συσκευασίας αν διεξαχθεί κανονικά, έχει τη δυνατότητα να μειώσει δραματικά την πιθανότητα μολυσμένων τροφίμων που φθάνουν στα ράφια των καταστημάτων.

Σε ερευνητικό επίπεδο είναι επίσης ένα project για την ανάπτυξη νανοκάψουλας που περιέχει θρεπτικά συστατικά που θα αποδεσμεύονται  όταν οι  νανοαισθητήρες ανιχνεύουν μια ανεπάρκεια βιταμίνης στο σώμα σας. Βασικά αυτή η έρευνα θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα  σύστημα αποθήκευσης  βιταμινών στο σώμα σας που παραδίδουν τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεστε, όταν ακριβώς τα χρειάζεστε.

"Interactive" τρόφιμα έχουν αναπτυχθεί που θα επιτρέπουν  να επιλέξετε την επιθυμητή γεύση και χρώμα. Νανοκάψουλες που περιέχουν  γεύση και  χρώμα  ως ενισχυτές ενσωματωμένα σε αδράνεια στο φαγητό  έως ότου η πείνα του καταναλωτή τα προκαλεί για απελευθέρωση. Η μέθοδος δεν έχει δημοσιευθεί, οπότε θα είναι ενδιαφέρον να δούμε πώς αυτό το συγκεκριμένο τέχνασμα επιτυγχάνεται.

Οι ερευνητές εργάζονται επίσης με φυτοφάρμακα που είναι έγκλειστα σε νανοσωματίδια και   απελευθερώνονται μέσα στο στομάχι ενός εντόμου, ελαχιστοποιώντας τη μόλυνση των ίδιων των φυτών.

Μια άλλη τεχνολογία σε εξέλιξη  είναι ένα δίκτυο νανοαισθητήρων και διανομέων που χρησιμοποιούνται σε όλο το  πεδίο του αγροκτήματος. Οι αισθητήρες αναγνωρίζουν ότι ένα φυτό χρειάζεται θρεπτικά συστατικά ή νερό, οι συσκευές στη συνέχεια απελευθερώνουν λίπασμα, θρεπτικές ουσίες, ή  νερό, αναλόγως με το τι  απαιτείται σχετικά με τη  βελτιστοποίηση της ανάπτυξης των φυτών σε κάθε  τομέα και ένα προς ένα.

Με όλα τα παραπάνω καταλαβαίνουμε ότι η νανοεπιστήμη έχει διεισδύσει για  τα καλά και στο τομέα των τροφίμων και πιθανότατα τα επόμενα χρόνια υα την έχετε μπροστά στο πιάτο σας ως ένα γευστικό δώρο της επιστήμης στον ουρανίσκο και την υγεία σας ή μήπως τότε θα είναι η απαρχή άλλων προβλημάτων? Νομίζω για άλλη μια φορά την απάντηση θα τη δώσει η ίδια η ζωή ως   συνισταμένη  του τι κερδίζεις και τι χάνεις !!!



Πηγές:

http://www.understandingnano.com/food.html
http://www.nano.gov/nanotech-101/what/definition

http://www.understandingnano.com/column-food.html

Φάκελος Υποκατάστατα Ζάχαρης

Είναι γεγονός οτι συνυπάρχει πολύ μυστήριο μέσα σε αυτά τα μικρά ροζ, μπλε, και κίτρινα πακέτα γλυκύτητας. Παρά τις δεκαετίες χρήσης τα υποκατάστατα ζάχαρης εξακολουθούν να προκαλούν  ανησυχίες μεταξύ των καταναλωτών. Σε αυτό το άρθρο καταγράφονται σύντομα και περιληπτικά όσα πρέπει να γνωρίζετε για την ασφάλεια των υποκατάστατων ζάχαρης, καθώς και πώς να χρησιμοποιούνται  προς όφελός σας.

Ας αρχίσουμε λοιπόν από τα βασικά και το τι είναι τα υποκατάστατα ζάχαρης . Πρόκειται για  ενώσεις με πολλαπλάσια γλυκύτητα της σακχαρόζης (η κοινώς  επιτραπέζια ζάχαρη). Ως αποτέλεσμα, απαιτείται πολύ λιγότερο γλυκαντικό και η συμβολή ενέργειας είναι συχνά αμελητέα. Η αίσθηση της γλυκύτητας που προκαλείται από αυτές τις ενώσεις (το "προφίλ γλυκύτητας") είναι αρκετές φορές σημαντικά διαφορετικό από της ζάχαρης , αυτό έχει αποτέλεσμα αρκετές φορές να χρησιμοποιούνται σύνθετα μίγματα που επιτυγχάνουν πιο φυσική γλυκιά αίσθηση.

Έξι από αυτούς τους παράγοντες (ασπαρτάμη, σακχαρίνη, σουκραλόζη, νεοτάμη, ακεσουλφάμη-Κ, και stevia) έχουν λάβει γενικά έγκριση ως ασφαλή από τον FDA (Food and Drug Administration), και δύο ακόμα (swingle fruit extract και advantame) έχουν προστεθεί τα τελευταία χρόνια στον συνεχώς διευρυνόμενο κατάλογο γλυκαντικών.

Τα κυκλαμικά άλατα χρησιμοποιούνται σε αρκετές χώρες, αλλά έχουν απαγορευθεί στις ΗΠΑ από το 1969. Υποκατάστατα τα οποία έχουν ή δεν έχουν εγκριθεί ανάλογα με την  εκάστοτε νομοθεσία του κράτους περιλαμβάνουν την allulose και monk fruit ( φυτό νότιας Κίνας).

Υπάρχει κατηγοριοποίηση των υποκατάστατων ζάχαρης από κάποιον επίσημο οργανισμό;

Σαφώς και ο  FDA τα εντάσσει στα πρόσθετα τροφίμων όπου και ενημερώνει συνέχεια τη λίστα με τα ασφαλή προς χρήση (1)

Ωστόσο πρέπει να γνωρίζετε ότι η Stevia απαλλάσσεται από το  πλαίσιο της πολιτικής του FDA, λόγω του ότι είναι μια φυσική ουσία που χρησιμοποιείται ευρέως πολύ πριν από το 1958, και έτσι ο FDA το έχει εγκρίνει. Τα συμπεράσματα αναφορικά  με την ασφάλεια βασίζονται  σε μια λεπτομερή ανασκόπηση μεγάλου όγκου πληροφοριών, μεταξύ των οποίων εκατοντάδες τοξικολογικών και κλινικών μελετών

Είναι όλα τα υποκατάστατα φυσικής προέλευσης;

Η αλήθεια είναι ότι τα πιο πολλά είναι τεχνητά. Ακόμα και η σορβιτόλη και ξύλιτόλη που μπορούν να απομονωθούν από φρούτα τελικά παράγονται σε συνθετική μορφή( καταλυτική υδρογόνωση) λόγω χαμηλότερου κόστους.

Τα γλυκαντικά αποτελούνται από μια μόνο ουσία ή συνδυασμούς;

Πολλές φορές χρησιμοποιούνται μείγματα αυτών ώστε να επιτευχθεί το κατάλληλο για κάθε τρόφιμο γλυκαντικό αποτέλεσμα. Επίσης πρέπει να γίνει κατανοητό ότι στη βιομηχανία τροφίμων εκτός από το γλυκαντικό αποτέλεσμα συνυπολογίζονται και άλλοι φυσικοχημικοί παράγοντες του τελικού προϊόντος όπως ιδιότητες όγκου και ρευστότητας των γλυκαντικών

Τα υποκατάστατα μπορούν να τα καταναλώνουν όλοι;

Εδώ υπάρχει ένας σκεπτικισμός και συγκεκριμένα για έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες, παιδιά, διαβητικούς , ανθρώπους με ημικρανίες  και επιληψία που θεωρείτε ότι αντιπροσωπεύουν ευαίσθητο πληθυσμό στις αρνητικές επιπτώσεις αυτών των προϊόντων  και θα πρέπει να τα χρησιμοποιούν  με μεγαλύτερη προσοχή(5,6,7). Επιπλέον η Ασπαρτάμη μπορεί να αποτελεί εν δυνάμει τοξική για μια μικρή  πληθυσμιακή ομάδα που γενετικά δεν μπορεί να μεταβολίσει το αμινοξύ φαινυλαλανίνη που περιέχει.  

Υπάρχουν όρια χρήσης στη ποσότητα τους ;

Ο FDA έχει καθιερώσει ένα αποδεκτό όριο ημερήσιας πρόσληψης (που εκφράζεται σε mg / kg σωματικού βάρους) για κάθε Γλυκαντικό και αυτή η τιμή ορίζεται συνήθως στο 1/100 της δόσης που δεν παρατηρούνται δυσμενείς επιπτώσεις (μέγιστο επίπεδο στο οποίο δεν παρατηρήθηκαν ανεπιθύμητες ενέργειες σε μελέτες σε ζώα)(3).

Τα τεχνητά γλυκαντικά προκαλούν καρκίνο ;

Η ιδέα των υποκατάστατων ζάχαρης που προκαλούν καρκίνο προέκυψε όταν οι πρώιμες μελέτες έδειξαν ότι οι υψηλές δόσεις του γλυκαντικού κυκλαμικό (το οποίο αυτή τη στιγμή χρησιμοποιείτε σε 50 χώρες) σε συνδυασμό με σακχαρίνη προκάλεσε καρκίνο της ουροδόχου κύστης σε πειραματόζωα (2). Ωστόσο σε μεγάλες επιδημιολογικές μελέτες σε ανθρώπινους πληθυσμούς αυτό δεν τεκμηριώθηκε ποτέ(3,4). Επιπλέον οι μελέτες κατέληξαν ότι δράση καρκινογένεσης σε ανθρώπους μπορεί να επιτευχθεί μόνο με mega δόσεις (1680mg/day)(4).

Ποια η συσχέτιση των γλυκαντικών με τη παχυσαρκία ;

Γενικά τα υποκατάστατα λόγω του ότι αποδίδουν λιγότερες θερμίδες από την επιτραπέζια ζάχαρη για την ίδια ποσότητα προϊόντος θεωρούνται κατάλληλα για απώλεια και συντήρηση βάρους. Ωστόσο δεν μπορούμε να παραβλέψουμε πώς   μια επιδημιολογική μελέτη σε παιδιατρικό πληθυσμό κατέδειξε θετική συσχέτιση μεταξύ πρόσληψης υποκατάστατων που περιέχουν αναψυκτικά  και αύξηση του σωματικού βάρους, αν και η μελέτη δεν θεωρείται πολύ αξιόπιστη(5). Γενικότερα υπάρχουν κάποιες έρευνες που έχουν συσχετίσει τις υψηλές ποσότητες υποκατάστατων ζάχαρης με αύξηση βάρους(8, 9) ωστόσο ακόμα τα αποτελέσματα δεν θεωρούνται απολύτως ασφαλή.

Τα υποκατάστατα ζάχαρης φαίνεται ότι σε λελογισμένες ποσότητες για τον γενικό πληθυσμό είναι μια ασφαλής επιλογή που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εναλλακτική λύση. Υπάρχουν όμως ομάδες που θα πρέπει να αποφεύγουν τη κατανάλωση τους και σε αυτές συμπεριλαμβάνονται τα παιδιά. Επιπλέον σύμφωνα με τον FDA μάλλον η stevia συγκεντρώνει τα περισσότερα ευνοϊκά στοιχεία ως προς τη χρήση της. Το ενδεχόμενο καρκινογένεσης έπειτα από χρήση τους έχει απομακρυνθεί πολύ και δεν στοιχειοθετείτε ανησυχία, ωστόσο για καλό και για κακό πριν καταναλώσετε κάποιο τυποποιημένο προϊόν χρησιμοποιήστε τη γενικότερα καλή συνήθεια μελέτης των συστατικών και αν παρατηρήσετε πουθενά τη λέξη κυκλαμικό φύγετε διακριτικά μακριά.

Πριν κλείσω να αναφέρω  κάτι οχι και τόσο ανατρεπτικό σχετικά με το μέλι, τη μαύρη ζάχαρη, τη μέλασσα ακόμα και τη φρουκτόζη που αποτελούν εξαιρετικές γλυκές επιλογές ενώ ακόμα δεν μπορώ να καταλάβω ασχέτως με το τι κάνει η βιομηχανία τροφίμων γιατί εμείς συστηματικά τις σνομπάρουμε δεδομένου ότι έχουν  θρεπτική αξία, σχετικά λίγες θερμίδες και χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη. Επίσης υπενθυμίζω (Kindly reminder) ότι το πρόβλημα με τη ζάχαρη δεν είναι τόσο με τις δύο σταθμισμένες κουταλιές που θα βάλουμε με τη τσίμπλα στο μάτι το πρωί στο καφέ, αλλά οι ενδεχομένως δεκάδες κουταλιές που τρώμε καθημερινά μέσω συσκευασμένων και μη τροφίμων όπως δημητριακά, αναψυκτικά, προιόντα Patisserie και όλα σχεδόν τα αρτοσκευάσματα.

Βιβλιογραφία

1. https://en.m.wikipedia.org/wiki/U.S._Food_and_Drug_Administration
2. Bryan GT, Ertürk E. Production of mouse urinary bladder carcinomas by sodium     cyclamate. Science. 1970 Feb 13;167(3920):996–998.
3. Whitehouse CR, Boullata J, McCauley LA. The potential toxicity of artificial sweeteners. AAOHN J. 2008;56:251–9.[PubMed]
4. Weihrauch MR, Diehl V. Artificial sweeteners – Do they bear a carcinogenic risk? Ann Oncol. 2004;15:1460–5.
5. Brown RJ, de Banate MA, Rother KI. Artificial sweeteners: A systematic review of metabolic effects in youth. Int J Pediatr Obes. 2010;5:305–12.[PMC free article]  [PubMed]
6. Maher TJ, Wurtman RJ. Possible neurologic effects of aspartame, a widely used food additive. Environ Health Perspect. 1987;75:53–7. [PMC free article]  [PubMed]
7. Talevi A, Enrique AV, Bruno-Blanch LE. Anticonvulsant activity of artificial sweeteners: A structural link between sweet-taste receptor
8. Stellman SD, Garfinkel L. Patterns of artificial sweetener use and weight change in an American Cancer Society prospective study. Appetite. 1988;11(Suppl 1):85–91.  [PubMed]
9. Fowler SP, Williams K, Resendez RG, Hunt KJ, Hazuda HP, Stern MP. Fueling the obesity epidemic. Artificially sweetened beverage use and long-term weight gain? Obesity (Silver Spring) 2008;16:1894–900.  [PubMed]

Μακροβιοτική Διατροφή

Η μακροβιοτική διατροφή είναι μια διατροφική φιλοσοφία που επικεντρώνεται στην κατανάλωση τροφών με βάση την κατάσταση της υγείας ενός ατόμου, το κλίμα, την εποχικότητα των καλλιεργειών, την ηλικία, το φύλο και τη γεωγραφία μεταξύ άλλων παραγόντων. Στη πραγματικότητα Δεν υπάρχει μια μοναδική διαιτητική αγωγή καθώς  η δίαιτα βασίζεται σε μια ποικιλία μεταβλητών, οι οποίες λαμβάνουν πολλές μορφές. Βασικές αρχές της μακροβιοτικής διατροφής είναι η μείωση των ζωικών προϊόντων, η κατανάλωση τοπικών φαγητών ανάλογα με την εποχικότητα τους καθώς και γεύματα με μέτρο. Άλλες μορφές της δίαιτας ενσωματώνουν αρχές από αρχαϊκά ιατρικά συστήματα, όπως η παραδοσιακή κινεζική ιατρική στην οποία γίνεται προσπάθεια να εξισορροπήσει τα προβαλλόμενα στοιχεία Γιν και γιανγκ των τροφίμων.

Ιστορικά  ο πρώτος που χρησιμοποίησε τον όρο μακροβιοτική στο πλαίσιο των τροφίμων και της υγείας ήταν το 1797 ένας Γερμανός γιατρός με το όνομα hufeland στο βιβλίο του "Η τέχνη της παράτασης της ανθρώπινης ζωής". Σύμφωνα με τον Hufeland η μακροβιοτική είναι μια ιατρική φιλοσοφία σε υψηλότερο επίπεδο από ό, τι άλλες  θεραπευτικές καθώς Δήλωσε, «Η ιατρική τέχνη πρέπει να εξετάσει κάθε ασθένεια ως ένα κακό που δεν μπορεί να απομακρυνθεί πολύ σύντομα. η μακροβιοτική από την άλλη πλευρά, δείχνει ότι πολλές ασθένειες μπορεί να είναι το μέσο για την παράταση της ζωής>>.

Οι οπαδοί της παραδοσιακής μακροβιοτικής προσέγγισης πιστεύουν ότι τα τρόφιμα και η ποιότητα των τροφίμων επηρεάζουν καθοριστικά την υγεία, την ευημερία και την ευτυχία. Επιπλέον θεωρούν ότι ένα παραδοσιακό τρόφιμο  έχει περισσότερες ευεργετικές επιδράσεις στην υγεία από τα υπόλοιπα . Η σύγχρονη μακροβιοτική προσέγγιση προτείνει την επιλογή  τροφίμων που είναι λιγότερο επεξεργασμένα ενώ ο στόχος της   είναι ο άνθρωπος να είναι ευαισθητοποιημένος στις πραγματικές επιπτώσεις των τροφίμων στην υγεία και την ευημερία, αντί να ακολουθεί  διατροφικούς κανόνες . Οι Διατροφικές οδηγίες ωστόσο βοηθούν στην ανάπτυξη ευαισθησίας και διαίσθησης  για το τι διατηρεί την υγεία και την ευεξία. 

Η Ιαπωνική μακροβιοτική δίνει έμφαση στα τοπικά δημητριακά ολικής αλέσεως, όσπρια, λαχανικά, φύκια, προϊόντα σόγιας που έχουν υποστεί ζύμωση και φρούτα. Όλα συνδυάζονται σε γεύματα σύμφωνα με την αρχαία κινεζική αρχή της ισορροπίας γνωστή ως Γιν και γιανγκ. Δημητριακά ολικής αλέσεως και προϊόντα ολικής αλέσεως όπως το καστανό ρύζι, ζυμαρικά όπως φαγόπυρο (Soba), ποικιλία από μαγειρεμένα και ωμά λαχανικά, τα φασόλια και τα προϊόντα σόγιας, καρυκεύματα, ψάρια, ξηροί καρποί και σπόροι.

Στα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα ο ιάπωνας στρατιωτικός γιατρός Sagen Ishizuka απέκτησε μεγάλη φήμη βοηθώντας τους ανθρώπους να ανακάμψουν από σοβαρά προβλήματα υγείας τους. Εκτέλεσε πολλές  δοκιμές και δημοσίευσε δύο μεγάλους τόμους από τα έργα του. Η θεωρία του αναφέρει ότι μια φυσική διατροφή στην οποία τα τρόφιμα που καταναλώνονται βρίσκονται στην  εποχή τους  και δίδεται επιπλέον προσοχή στη σωστή ισορροπία καλίου και νατρίου, όξινων και αλκαλικών οδηγεί σε καλή υγεία.

Γενικά τα στοιχεία και η βιβλιογραφία είναι ατελείωτα και περεταίρω εμβάθυνση ξεφεύγει από το σκοπό μας, ωστόσο μπορούμε με σύνεση και κριτική σκέψη να κρατήσουμε κάποια βασικά στοιχεία που θα μας βοηθήσουν στη καθημερινότητα  δίνοντας κάποιες βασικές αρχές ή λύσεις.

• ·        Η κεντρική ιδέα της μακροβιοτικής για διατροφή όσο το δυνατόν με ακατέργαστα τρόφιμα δεν αποτελεί κάποια παράξενη δοξασία guru και επιπλέον δεν  χρήζει ιδιαίτερης επιστημονικής τεκμηρίωσης δεδομένου ότι  Υπάρχουν πάρα πολλά στοιχεία και μελέτες που καταστούν σαφές ότι τα προϊόντα ολικής άλεσης καθώς και οι (καλοί) μικροοργανισμοί των τροφίμων δρουν ευεργετικά για τον οργανισμό και το εντερικό μικροβίωμα.

• ·        Η βασική αρχή της μακροβιοτικής για χρησιμοποίηση τροφίμων ανάλογα με την γεωγραφική διαθεσιμότητα και την εποχικότητα επίσης βρίσκεται  στα πλαίσια της κοινής λογικής και μάλλον είναι κάτι αυταπόδεικτο. Μην ξεχνάμε και τη ελληνική λαϊκή ρήση ‘κάθε πράγμα στον καιρό του και ο κολιός τον Αύγουστο'. Όπως και ο Εσκιμώος δεν έχει πρόσβαση σε ελαιόλαδο έτσι  ιστορικά και ο Έλληνας τα Ω3 λιπαρά δεν τα απορροφούσε από Νορβηγικό Σολωμό αλλά από σαρδέλα και σκουμπρί.

• ·        Τέλος η χρήση βιολογικών προϊόντων όπου αυτό είναι εφικτό  ειδικά στην εποχή μας μπορεί να και επιτακτική ανάγκη.  Τα ξερά κρεμμύδια για παράδειγμα προερχόμενα από οικολογικά επιβαρυμένες γεωγραφικές περιοχές, δεν είναι δύσκολο να τα αναζητάμε στα βιολογικά τρόφιμα δεδομένου ότι η διαφορά τιμής είναι πολύ μικρή .

Το κεντρικό συμπέρασμα για άλλη μια φορά είναι ότι η διατροφή όπως και η ζωή  είναι στα χέρια μας. Ας συμπεριφερθούμε υπεύθυνα μακριά από υστερίες και μαγικά φίλτρα αναλογιζόμενοι ότι πριν από τη γνώση, την επιστήμη,τις βαρύγδουπες θεωρίες βρίσκεται η κοινή λογική  που συνήθως αν δεν είναι καλυμμένη από εμμονές θα λειτουργεί σχεδόν πάντα προς όφελος μας, μέσω της κριτικής σκέψης που αποτελεί και το αιώνιο εξελικτικό μας όπλο.

Labu apetīti!!!

https://en.wikipedia.org/wiki/Macrobiotic_diet

http://www.kushiinstitute.org/what-is-macrobiotics/

http://www.webmd.com/diet/a-z/macrobiotic-diet

http://www.ohsawamacrobiotics.com/macrobiotics/what-is-macrobiotics

http://www.macrobiotics.co.uk/foodlist.htm

Ασβέστιο- μπορεί όντως να λαμβάνετε από φυτικά τρόφιμα?

Το Ασβέστιο είναι γνωστό κυρίως για την ικανότητα του να χτίζει υγιή οστά και δόντια καθώς επίσης εξασφαλίζει σωστή λειτουργία στους μύες , τα κύτταρά  και το νευρικό σύστημα . Οι Ενήλικες χρειάζονται περίπου 1.000 mg την ημέρα, που είναι λίγο περισσότερο από τρία ποτήρια γάλακτος, αλλά τι γίνεται αν είστε χορτοφάγος, παρουσιάζετε δυσανεξία στη λακτόζη, ή απλά δεν σας αρέσει η γεύση των γαλακτοκομικών προϊόντων; Η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν πολλά μη-γαλακτοκομικά προϊόντα με ασβέστιο, αλλά πριν περάσουμε να τα απαριθμήσουμε ας μιλήσουμε για αυτό το σημαντικότατο μέταλλο και την σπουδαιότητα του για τον οργανισμό .

Σχετικά με τον οστικό μεταβολισμό είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι ένα μωρό αρχίζει να συσσωρεύει ασβέστιο στα οστά κατά τη διάρκεια του τρίτου τριμήνου της εγκυμοσύνης. Η οστική Συσσώρευση ασβεστίου συνεχίζεται ενώ το αποκορύφωμά της έρχεται στην πρώιμη ενήλικη ζωή. Στη συνέχεια, η ποσότητα του οστού, καθώς και το επίπεδο του ασβεστίου, αρχίζει βαθμιαία να μειώνεται  σε ποσοστό 1% ανά έτος. Πρακτικά η μείωση αυτή παρουσιάζεται επειδή η συνεχής ανάπλαση των οστών μεταβαίνει από μία περίσσεια σχηματισμό οστού κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης σε περίσσεια βλάβης οστού στην ενήλικη ζωή.

Αν και μόνο το 1 % του ασβεστίου στο σώμα βρίσκεται εκτός των οστών αυτή η μορφή του ασβεστίου είναι κρίσιμη για πολλές λειτουργίες στο σώμα μας. Ως εκ τούτου, τα επίπεδα του στο αίμα και τους ιστούς πρέπει να διατηρούνται  σε ένα στενό εύρος τιμών ασφαλείας. Μερικές σημαντικότατες λειτουργίες  του ασβεστίου πέραν της καλής υγείας  των οστών είναι οι παρακάτω:

·        Είναι απαραίτητο για την πήξη του αίματος

·        Σταθεροποιεί την αρτηριακή πίεση 

·        Συμβάλλει στην φυσιολογική λειτουργία του εγκεφάλου.

·        Είναι ζωτικής σημασίας για την επικοινωνία βασικών πληροφοριών μεταξύ των κυττάρων.

Κανονικά, η ποσότητα του ασβεστίου μέσα σε ένα κύτταρο είναι πολύ χαμηλή σε σχέση με την ποσότητα που υπάρχει στο αίμα. Τα Κύτταρα αφήνουν το ασβέστιο να εισέλθει ως απάντηση σε ένα μεγάλο αριθμό χημικών ουσιών, όπως  οι ορμόνες. Αυτό το χημικό ερέθισμα και η είσοδος του ασβεστίου στο  κύτταρο είναι κομβικής  σημασίας σε κρίσιμες  λειτουργίες όπως Για παράδειγμα,:

·        Βοηθά την ινσουλίνη να "ανοίξει" τα κύτταρα στη γλυκόζη

·        Είναι απαραίτητη για την απελευθέρωση χημικών ουσιών που μεταδίδουν ένα σήμα από ένα νευρικό κύτταρο σε ένα κύτταρο στόχο (για παράδειγμα, όταν ένα νεύρο λέει ένα μυ να κινηθεί)

·        Διευκολύνει την  διαδικασία της συστολής των μυϊκών κυττάρων

·        Βοηθά την κίνηση των σπερματοζωαρίων σε ένα ωάριο για να το γονιμοποιήσει

Πάμε όμως σύντομα και πρακτικά να δούμε πηγές ασβεστίου πέραν των καθιερωμένων γαλακτοκομικών.

Η μελάσα είναι ίσως η σημαντικότερη πηγή, κάτι που αγνοεί ο περισσότερος κόσμος δεδομένου ότι δεν αποτελεί ένα ευρέως γνωστό και χρησιμοποιούμενο  τρόφιμο. Μια καλής ποιότητας μελάσα έχει περίπου 3 € το μισό κιλό ενώ με 3 κουταλιές της σούπας σχεδόν προσλαμβάνετε τη μισή ποσότητα ασβεστίου που χρειάζεστε καθημερινά με μόλις 150 θερμίδες για τους μανιακούς αυτών. Επίσης να γνωρίζεται ειδικά οι χορτοφάγοι ότι αποτελεί και εξαιρετική πηγή σιδήρου 

Οι λαχανίδα επίσης αποτελεί μια εξαιρετική επιλογή ώστε να συμπληρώσετε την απαιτούμενη καθημερινή λήψη ασβεστίου και συγκεκριμένα με 200 γρ (που είναι μικρή ποσότητα) μπορείτε να καλύψετε το άλλο μισό καθημερινό σας ασβέστιο.

Επιπλέον η σόγια και τα προϊόντα αυτής  αποτελούν καλές πηγές ασβεστίου και ιδιαίτερα στις μέρες μας πολλά ροφήματα σόγιας είναι και εμπλουτισμένα με επιπλέον ασβέστιο.

Το ταχίνι ελληνικό, θρεπτικό και εύγευστο με δύο κουταλιές της σούπας μας χαρίζει τη διόλου ευκαταφρόνητη ποσότητα των  130 mg ασβεστίου.

Τέλος μια χούφτα αμύγδαλα ως δεκατιανό να γνωρίζεται ότι αντιστοιχεί σε 100 mg ασβεστίου , ενώ 3 κούπες μπρόκολο μας προσφέρουν εκτός από το στομαχικό φούσκωμα και 180 mg ασβεστίου .

Καλό επίσης είναι να συνυπολογίζουμε ότι το ασβέστιο που βρίσκεται στο σπανάκι, σέσκουλα και κάποια αλλά πράσινα φυτά ( που δεν καταναλώνονται γενικά στην Ελλάδα) δεν έχει καλή βίοδιαθεσιμότητα λόγω συνύπαρξης με οξαλικά και δεν πρέπει να υπολογίζονται τα συγκεκριμένα τρόφιμα  ως πηγές.

Τελειώνοντας πρέπει να τονίσουμε ότι υπάρχει ένας περιορισμένος αριθμός μελετών για φυτοφάγους, οι περισσότερες από τις οποίες βρίσκουν χαμηλή οστική πυκνότητα(προδιάθεση για οστεοπόρωση), καθώς και χαμηλή καθημερινή πρόσληψη ασβεστίου{4-6}. Επίσης  τα αποτελέσματα μιας μέτα-ανάλυσης  προέβλεψαν ότι οι vegans  έχουν ένα ελαφρώς ( 10%) υψηλότερο κίνδυνο κατάγματος  σε σύγκριση με μη-χορτοφάγους {6}.Ωστόσο σε μια  μελέτη διαπιστώθηκε ότι  πρόσληψη ασβεστίου μεγαλύτερη από 525mg/ημέρα ήταν επαρκής για τους  vegans και τελικά δεν είχαν μεγαλύτερο κίνδυνο κατάγματος από  μη-χορτοφάγους με παρόμοια πρόσληψη ασβεστίου {5}.

Προσοχή πρέπει να επιδεικνύετε στη ποσότητα  ασβεστίου σε tofu η οποία εξαρτάται από τον παράγοντα πήξεως που χρησιμοποιείται για την καταβύθιση της πρωτεΐνης σόγιας κατά τη διαδικασία της λήψης tofu. Ο παράγοντας που χρησιμοποιείται θα πρέπει να αναγράφεται στην ετικέτα  με τα συστατικά, ενώ το  Tofu που προετοιμάζεται με θειικό ασβέστιο θα περιέχει περισσότερο ασβέστιο από το τόφου που γίνεται με nigari.

Το ασβέστιο είναι πολύ σημαντικό για την υγεία του οργανισμού μας τόσο ώστε να μην μπορούμε επιδεικτικά να το αγνοούμε. Ίσως μερικές φορές να το θεωρούμε τόσο δεδομένο ώστε να ξεχνάμε την υψηλή και ζωτική του αξία. Σαφώς και με μια καλά σχεδιασμένη διατροφή ακόμα και αν δεν τρώμε συστηματικά γαλακτοκομικά υπάρχουν τρόποι και πηγές να συγκεντρώνουμε τη ποσότητα των 1000 mg ανά ημέρα. Σε κάθε περίπτωση πριν ξεκινήσετε μια τέτοια ριζική διατροφική αλλαγή θα πρέπει να έρθετε σε επαφή με ειδικό.  

Βιβλιογραφία:

1.      Weaver CM, Plawecki KL. Dietary calcium: adequacy of a vegetarian diet. Am J Clin Nutr 1994;59 (suppl):1238S-1241S.

2.    IOM (Institute of Medicine). Dietary Reference Intakes for Calcium and Vitamin D. Washington, DC: The National Academies Press, 2011.

3.    Feskanich D, Willett WC, Colditz GA. Calcium, vitamin D, milk consumption, and hip fractures: a prospective study among postmenopausal women. Am J Clin Nutr 2003;77:504-11.

4.    Chiu JF, Lan SJ, Yang CY, et al. Long-term vegetarian diet and bone mineral density in post-menopausal Taiwanese women. Calcif Tissue Int 1997;60:245-9.

5.     Appleby P, Roddam A, Allen N, Key T. Comparative fracture risk in vegetarians and nonvegetarians in EPIC-Oxford. Eur J Clin Nutr 2007; 61:1400-6

6.    Ho-Pham LT, Nguyen ND, Nguyen TV. Effect of vegetarian diets on bone mineral density: a Bayesian meta-analysis. Am J Clin Nutr 2009; 90:1-8.