διατροφή τρόφιμα λαογραφία αθλητισμός

Δευτέρα 2 Σεπτεμβρίου 2019

Διατροφή και Αρθρίτιδα


Κάπου μέσα στις αχνές μνήμες των παιδικών μου χρόνων σαλπίζονται φράσεις  όπως ´αρθριτικά της γιαγιάς´ και τα ´ρευματικά της θείας ´. Η αλήθεια είναι ότι μπορώ να θυμηθώ διάφορα γιατροσόφια που περιλάμβαναν τρόφιμα, όπως κομπρέσες από λογής λογής λαχανικά και εξωτικά καταπλάσματα. Ωστόσο η διατροφική χρήση των τροφίμων και της δίαιτας σχετικά με την αρθρίτιδα αποτελεί  ένα τομέα που μόνο τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να διερευνάται πιο μεθοδικά. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα απ την αρχή.



Ο Όρος αρθρίτιδα περιλαμβάνει κάθε φλεγμονώδη κατάσταση που αφορά τις αρθρώσεις του ανθρωπίνου σώματος. Υπάρχουν διάφοροι τύποι αρθρίτιδας οι οποίοι διαχωρίζονται ανάλογα με τον παράγοντα που ευθύνεται για την εκδήλωσή τους και βάση αυτού οι δυο πιο συχνοί τύποι είναι η οστεοαρθρίτιδα και η ρευματοειδή αρθρίτιδα.

Η οστεοαρθρίτιδα είναι χρόνια ρευματική πάθηση που εντοπίζεται σε περιφερικές αρθρώσεις, δηλ. σε αρθρώσεις των άνω και κάτω άκρων, αλλά και σε αρθρώσεις της σπονδυλικής στήλης. Επιδημιολογικές μελέτες σε διάφορες χώρες έχουν αποκαλύψει την ύπαρξη παραγόντων κινδύνου για την ανάπτυξη της οστεοαρθρίτιδας. Τέτοιοι παράγοντες κινδύνου είναι το γυναικείο φύλο, η μεγάλη ηλικία, γενετικοί παράγοντες, η  παχυσαρκία  η κάκωση ή η επαναλαμβανόμενη επαγγελματική μηχανική επιβάρυνση και καταπόνηση των αρθρώσεων



Η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης, αυτοάνοση και εξελικτική νόσος, που προσβάλλει κατ’ εξοχήν τις αρθρώσεις, αλλά όχι σπάνια και διάφορα άλλα όργανα. Είναι το  συχνότερο φλεγμονώδες ρευματικό νόσημα. Προσβάλλει συνήθως άτομα ηλικίας 35-55 ετών, αλλά μπορεί να εμφανιστεί και σε άτομα οποιασδήποτε ηλικίας, ακόμη και σε παιδιά



Η επόμενη πληροφορία είναι άκρως εντυπωσιακή .Συγκεκριμένα Το 2012, μια ομάδα ερευνητών από το Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ στο Ηνωμένο Βασίλειο ανέφεραν ότι απομεινάρια δεινοσαύρων 150 εκατομμύριων ετών είχαν προφανώς προσβληθεί από μια κατάσταση που μοιάζει με αρθρίτιδα. Ο Pliosaurus, ένα θηρίο που έμοιαζε με κροκόδειλο μήκους 8 μέτρων, είχε σημαντική διάβρωση στην αριστερή άρθρωση της σιαγόνας, ενώ απολιθώματα Οστών Iguanodon 90 εκατομμυρίων ετών που βρέθηκαν κοντά στις Βρυξέλλες  έδειξαν στοιχεία οστεοαρθρίτιδας  στον αστράγαλο.  Η αρθρίτιδα έχει επίσης αναφερθεί σε αρκετούς σκελετούς τυραννόσαυρου, κάτι που δεν αφήνει την παραμικρή αμφιβολία για την ύπαρξη της νόσου και σε άλλα είδη του Ζωικού βασιλείου. 
Επίσης αναφορικά με τους ανθρώπους υπάρχουν στοιχεία ότι οι αρχαίοι Αιγύπτιοι είχαν αξιολογήσει αρκετά νωρίς την αρθρίτιδα ως ασθένεια. Οι πάπυροι Ebers και Edwin Smith που χρονολογούνται γύρω στο 1550 π.χ., αναγνωρίζουν την ουρική αρθρίτιδα ως ξεχωριστή διαταραχή και συνιστούν τη θεραπεία της νόσου με κρόκο του φθινοπώρου δηλαδή την φυτική πηγή της κολχικίνης. 
Δύο μελέτες από τους Αρχαιολόγους Flinders Petrie και Sir Marc Armand Ruffer από τα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα αξιολόγησαν τις σκελετικές βλάβες στα αιγυπτιακά, ελληνικά και μακεδονικά οστικά υπολείμματα από επτά διαφορετικές γεωγραφικές θέσεις και ανέφεραν σοβαρές αρθρικές βλάβες του οστού υποδεικνύοντας Ρευματοειδή αρθρίτιδα.

Αποχωρώντας από αυτή την άχαρη παρελθοντολογία, διαπιστώνουμε ότι στις μέρες μας η αρθρίτιδα αποτελεί μια συχνή νόσο με μεγάλη διακύμανση ως προς τη σοβαρότητα και τους τρόπους εκδήλωσης. Στο θεραπευτικό κομμάτι υπάρχουν αρκετοί τρόποι αντιμετώπισης, ωστόσο τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια διαρκής ένταξη διατροφικών οδηγιών που φαίνεται ότι μπορούν να συμβάλουν σε μια πιο ολιστική αντιμετώπιση. 
Στο παρών άρθρο λόγω ευρείας έκτασης του θέματος θα ασχοληθούμε μόνο με ορισμένα σημαντικά τρόφιμα και τις ιδιότητες που παρουσιάζουν βάση των μελετών. Σε δεύτερο χρόνο θα γίνει μια πιο συγκεκριμένη καταγραφή σχετικά με διατροφικά πρότυπα και μεθόδους που έχουν δοκιμαστεί.

Παρόλο που δεν υπάρχει ριζική θεραπεία για τη διάγνωση της αρθρίτιδας, ορισμένα τρόφιμα έχουν αποδειχθεί ότι καταπολεμούν τη φλεγμονή, ενισχύουν τα οστά καθώς και το ανοσοποιητικό σύστημα. Η προσθήκη αυτών των τροφών και μια ισορροπημένη διατροφή μπορεί να σας βοηθήσουν να ελαττώσετε τα συμπτώματα της αρθρίτιδας σας.



Ψάρια: Πολλά είδη ψαριών είναι πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα που καταπολεμούν τη φλεγμονή, συγκεκριμένα προτείνονται τουλάχιστον 3 έως 4 ουγγιές ψαριών, δύο φορές την εβδομάδα. Τα πλούσια σε ωμέγα-3 ψάρια περιλαμβάνουν σολομό, τόνο, σκουμπρί και ρέγγα. Ωστόσο εδώ πρέπει να γίνει κατανοητό ότι πολλά ψάρια που είναι πλούσια σε ωμέγα-3 έχουν επίσης υψηλή περιεκτικότητα σε  υδράργυρο, ένα επικίνδυνο μέταλλο το οποίο σε υψηλές συγκεντρώσεις μπορεί να προκαλέσει βλάβες στο κεντρικό νευρικό σύστημα. "Είναι σημαντικό να επιλέγουμε τα μικρότερα ψάρια όπως τη σαρδέλα και το γαύρο που έχουν λιγότερο υδράργυρο. Επίσης μια εξαιρετική επιλογή είναι το σκουμπρί που παρουσιάζει  υψηλά ποσοστά σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα με ταυτόχρονα μικρές ποσότητες υδραργύρου.

Εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο: "Βάψε ελιά για τη ζωή σου και συκιά για το παιδί σου" αναφέρει ο θυμόσοφος λαός μας και πράγματι το ελαιόλαδο ξεχειλίζει από υγιή λίπη τα οποία έχουν ιδιότητες παρόμοιες με τα μη στεροειδή, αντιφλεγμονώδη φάρμακα.

Κεράσια: Όπου ακούτε πολλά κεράσια να κρατάτε μικρό καλάθι, αλλά γενικά να θυμάστε πως  έρευνες έχουν δείξει ότι οι ανθοκυανίνες που βρίσκονται στα κεράσια έχουν αντιφλεγμονώδη δράση. Οι ανθοκυανίνες μπορούν επίσης να βρεθούν σε άλλα κόκκινα και μωβ φρούτα όπως φράουλες, σμέουρα, και βατόμουρα.

Γαλακτοκομικά Χαμηλών Λιπαρών: Τα πολυταλαιπωρημένα από την παραπληροφόρηση γαλακτοκομικά προϊόντα και δη αυτά χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, όπως το γάλα, το γιαούρτι και το τυρί, παραμένουν οι καλύτερες πηγές   ασβεστίου και βιταμίνης D, τα οποία με τη σειρά τους αυξάνουν την αντοχή των οστών. Η βιταμίνη D είναι επίσης  απαραίτητη για την απορρόφηση του ασβεστίου και έχει αποδειχθεί ότι ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα.

Μπρόκολο: Ασχέτως από την όχι και τόσο αισθησιακή ατμόσφαιρα κατά το μαγείρεμα του ίσως αλλάξετε γνώμη αν γίνει αντιληπτό ότι είναι  πλούσιο σε βιταμίνες Κ και C. Το μπρόκολο περιέχει επίσης μια ένωση που ονομάζεται σουλφοραφάνη, για  την οποία οι ερευνητές έχουν διαπιστώσει ότι μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη ή στην επιβράδυνση της εξέλιξης της οστεοαρθρίτιδας. Το μπρόκολο είναι επίσης πλούσιο σε ασβέστιο. Τι μήπως δεν σας έπεισα ακόμα για την ανοχή στην μυρωδιά του?

Προϊόντα Ολικής Άλεσης:  Φαίνεται ότι τα συγκεκριμένα προϊόντα  προκαλούν χαμηλότερα επίπεδα C-αντιδρώσας πρωτεΐνης (CRP) στο αίμα. Η CRP είναι ένας δείκτης φλεγμονής που σχετίζεται με καρδιακές παθήσεις, το διαβήτη και τη ρευματοειδή αρθρίτιδα. Τρόφιμα όπως η βρώμη, το καστανό ρύζι και τα δημητριακά ολικής αλέσεως είναι εξαιρετικές πηγές.

Η αλήθεια είναι ότι τα παραπάνω είναι μόνο μερικά από τα δεκάδες τρόφιμα που υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα ότι βοηθούν ανθρώπους με αρθρίτιδα. Το σημαντικότερο όμως από όλα, είναι ότι όπως επανειλημμένα και πλειστάκις έχει αναφερθεί,  ο συνήθης ύποπτος κοινός παρονομαστής δεν είναι άλλος από την ισορροπημένη διατροφή. Δεν θα πάψω ποτέ να πιστεύω ότι μια ορθολογική και καλά  προσαρμοσμένη  διατροφή σε συνδυασμό με την άθληση μας απομακρύνει από αμέτρητους κινδύνους.  

Πηγές: