Συμπεριφορά προς τα τρόφιμα

 Αναλογιστείτε  την τελευταία φορά που προσπαθήσατε να αλλάξετε τη διατροφή σας. Γιατί αποφασίσατε να την αλλάξετε; Ήταν δύσκολο; Κολλήσατε με αυτό; Τι το έκανε τόσο δύσκολο; Παρόλο που το ρητό «είμαστε αυτό που τρώμε», μπορεί να ακούγεται απλό και εύκολο να εφαρμοστεί, η κατανόηση γιατί επιλέγουμε συγκεκριμένα  τρόφιμα και συνθήκες διατροφής  είναι αρκετά περίπλοκη. Αν και οι περισσότεροι εξ ημών αναγνωρίζουν  ότι ο κίνδυνος θανάτου  είναι υψηλότερος για όσους καταναλώνουν πάρα πολύ νάτριο, μεταποιημένο κρέας,  ζάχαρη και   κόκκινο κρέας η συμπεριφορά μας στην πλειοψηφία των περιπτώσεων μένει ανεπηρέαστη. Επιπλέον, αν και είναι γνωστό  πώς   ο κίνδυνος θανάτου είναι αυξημένος μεταξύ εκείνων που δεν τρώνε αρκετά καρύδια και σπόρους, ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, λαχανικά, φρούτα, δημητριακά ολικής αλέσεως ή πολυακόρεστα λίπη, δεν φαίνεται να υπάρχει καθοριστική στροφή προς αυτά τα τρόφιμα. Η διατροφική συμπεριφορά εκτός από την ποιοτική σύσταση καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό και από παράγοντες όπως η ποσότητα τροφής και ο χρόνος γεύματος. Σε αυτό το σημείο έχουν αναπτυχθεί ορισμένα πολύ υποσχόμενα εργαλεία καταγραφής που σταδιακά θα αλλάξουν τα δεδομένα. 

 

Εκτός από τη μέτρηση της συνολικής πρόσληψης τροφής, πρόσθετες βασικές πτυχές σχετικά με τη διατροφή ακρίβειας που πρέπει να ληφθούν υπόψη είναι για παράδειγμα η συχνότητα με την οποία καταναλώνουμε τρόφιμα καθ 'όλη τη διάρκεια της ημέρας, τον χρόνο που διαρκεί το γεύμα ή δείπνο και τις συνήθειες που έχουμε με τα  σνακ. Όλα αυτά βασίζονται σε μεθόδους που μπορούν να συλλέξουν ακριβείς και έγκυρες κλινικές παρατηρήσεις και είναι βασικές προτεραιότητες καθώς προσπαθούμε να πετύχουμε αξιόπιστα ερευνητικά αποτελέσματα, που τελικά θα οδηγήσουν σε αμερόληπτες ερμηνείες.

Οι καινοτόμες τεχνολογίες  που αναπτύσσονται στον τομέα αυτό περιέχουν έξυπνα συστήματα, όπως το UEM μια κλίμακα ενσωματωμένη στο τραπέζι ικανή να ποσοτικοποιεί με ακρίβεια την ποσότητα τροφής που καταναλώνεται από ένα συγκεκριμένο άτομο με την πάροδο του χρόνου (Mattfeld et al, 2016). Αρχικά σχεδιαζόταν για την παρακολούθηση της υπερφαγίας, ενώ αυτή την περίοδο οι υπάρχοντες αλγόριθμοι μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο υπό περιορισμένες εργαστηριακές συνθήκες. Παρ 'όλα αυτά, η ικανότητα του UEM να παρακολουθεί διαφορετικές παραμέτρους  διατροφικής συμπεριφοράς , όπως ο ρυθμός κατανάλωσης, το μέγεθος τσιμπήματος καθιστά αυτό το εργαλείο μια δυνητικά χρήσιμη συσκευή στη διατροφή ακριβείας. Επιπλέον το σύστημα αυτόματης παρακολούθησης κατάποσης (AIM) είναι μια φορητή συσκευή που έχει σχεδιαστεί για να παρακολουθεί τη συμπεριφορά πρόσληψης τροφής, όπως σνακ, νυχτερινή κατανάλωση ή υπερκατανάλωση το σαββατοκύριακο και να αναλύει τη συμπεριφορά κατανάλωσης (Fontana et al, 2014). Από αυτή την άποψη, το AIM χρησιμοποιεί τρεις διαφορετικούς αισθητήρες (κίνηση γνάθου, χειρός και επιταχυνσιόμετρο) που επιτρέπουν τη λήψη αξιόπιστων μετρήσεων συμπεριφοράς σε φαγητό. Αυτά τα συστήματα είναι δύο παραδείγματα για το πώς μπορεί να εφαρμοστεί η τεχνολογία ώστε να ληφθούν υπόψη  διαφορές στη συμπεριφορά των ανθρώπων έναντι της διατροφής.

Μια σημαντική πτυχή της συμπεριφοράς έγκειται στην αλληλεπίδρασή της με το κιρκαδικό σύστημα μας. Το κιρκάδιο σύστημα  αποτελεί ένα φυσιολογικό εσωτερικό ρολόι που λειτουργεί αυτόνομα με ρυθμούς συγχρονισμένους με εξωτερικούς χρόνους, ρυθμίζοντας μια ποικιλία φυσιολογικών λειτουργιών όπως αίσθημα πείνας, διούρηση, νύστα κτλ. Αρκετοί έχουν ήδη προσεγγίσει τη σημασία του κιρκαδικού συστήματος στην ανθρώπινη διατροφή. Τα αποτελέσματα της μελέτης ONTIME, μιας κλινικής δοκιμής που επικεντρώθηκε στην αλληλεπίδραση μεταξύ του χρόνου γεύματος, της γενετικής και της απώλειας βάρους, έδειξαν ότι οι φορείς των παραλλαγών στον γενετικό τόπο PLIN1 εμφάνισαν χαμηλότερη απώλεια βάρους σε άτομα που κατανάλωναν αργότερα το μεσημεριανό γεύμα (μετά τις 15:00) , σε σύγκριση με αυτούς που έτρωγαν νωρίτερα (πριν τις 15:00) (Garaulet et al, 2016). Άλλες συμπεριφορές, όπως τα συχνά σνακ, έχουν επίσης εξεταστεί στη γενετική. Οι ομάδα Garaulet et al ανέφεραν ότι οι φορείς των παραλλαγών του γονιδίου PER2 εμφάνισαν ακραία κατανάλωση σνακ και υπέφεραν από άγχος προκαλούμενο από τη διατροφή (Garaulet et al, 2010). Επίσης ένα πραγματικά ενδιαφέρον γονίδιο αποτελεί το CLOCK στο οποίο εντοπίστηκαν σημαντικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ ειδικών γονιδιακών παραλλαγών,  με δίαιτες χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά και πρόσληψη υδατανθράκων αντίστοιχα. Αυτά και άλλα ευρήματα που εξετάστηκαν από τους Asher & Sassone-Corsi και Oike et  al. υπογραμμίζουν τη σημασία της χρονικής διατροφής, δηλαδή τη μελέτη του τρόπου με τον οποίο τα συστατικά τροφίμων αλληλεπιδρούν με τα κιρκαδικά ρολόγια και τον τρόπο με τον οποίο οι χρόνοι γεύματος επηρεάζουν τις μεταβολικές διεργασίες, κατά την εφαρμογή της διατροφής ακριβείας. Συγκεκριμένα, τα ευρήματα υποδηλώνουν τη γενετική κιρκάδια μεταβλητότητα  ως σχετικό παράγοντα που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη όταν αναπτύσσονται  εξατομικευμένα προγράμματα διατροφής με στόχο την αντιμετώπιση μεταβολικών διαταραχών που σχετίζονται με την παχυσαρκία.

Τα περισσότερα φαινόμενα, ακόμα και αν είναι κατανοητά παραμένουν μη προβλέψιμα όπως για παράδειγμα ο καιρός. Η ανθρώπινη συμπεριφορά δεν αποτελεί εξαίρεση και δη αναφορικά με τη διατροφή. Μόνο τα τελευταία χρόνια έχει αναγνωριστεί η σπουδαιότητα μελέτης και κατανόησης της συμπεριφοράς έναντι των τροφών, με στόχο μια μελλοντική τυποποίηση ώστε να είμαστε σε θέση με βάση αντικειμενικά κριτήρια να την τροποποιούμε. 

 βιβλιογραφία:

1. Mattfeld R.S., Muth E.R., Hoover A. Measuring the consumption of individual solid and liquid bites using a table embedded scale during unrestricted eating. IEEE J. Biomed. Heal. Informatics. 2016 doi: 10.1109/JBHI.2016.2632621. [PMC free article] [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar] [Ref list]

2. Fontana J.M., Farooq M., Sazonov E. Automatic Ingestion Monitor: A Novel Wearable Device for Monitoring of Ingestive Behavior. IEEE Trans. Biomed. Eng. 2014;61:1772–1779. doi: 10.1109/TBME.2014.2306773. [PMC free article] [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar] [Ref list]

3. Garaulet M., Vera B., Bonnet-Rubio G., Gómez-Abellán P., Lee Y.-C., Ordovás J.M. Lunch eating predicts weight-loss effectiveness in carriers of the common allele at PERILIPIN1: The ONTIME (Obesity, Nutrigenetics, Timing, Mediterranean) study. Am. J. Clin. Nutr. 2016;104:1160–1166. doi: 10.3945/ajcn.116.134528. [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar] [Ref list]